çene kemiği ile şakak kemiğinin oluşturduğu eklemdir. Bu kemikler arasında aşınmayı engelleyen, eklem hareketlerini kolaylaştıran kıkırdak bir yastıkçık vardır. Eklemi kapsayan eklem kapsülü ve kemikleri bir arada tutan bağlar da eklem bütünlüğünü sağlar. Çene eklemi konuşma, çiğneme gibi işlevleri yerine getirir. Bu hastalığa yakalanan hastalarımız günlük hayatlarında bir takım güçlükler ve ağrılı zamanlar geçirebilir. Tedavi sürecinde hastanın çok dikkatli olmasını ve diş hekimi tarafından belirtilen dikkat edilmesi gereken unsurlara uyması gereklidir. Hem ilaçlı olarak hem de çene egzersizleri yapılarak tedavi sürecinin en kısa zamanda tamamlanmasını ve günlük hayatta ki zorlukların en aza indirilmesi en önemli noktadır.
Belirtileri nelerdir?
- Ağız açma sırasında ya da çiğneme yaparken zorluk hissedilmesi ve ağrı hissedilmesi,
- Kulak, şakak ve yanaklarda ağrı duyulması, kulağın çınlaması
- Boyun ya da baş ağrısı
- Normal olmayan eklem sesleri
- Çenenin kilitlenmesi ya da yerinden çıkması
- Çenelerde sürekli bir gerginlik ve yorgunluk hissi
- Isırmada bir anormallik meydana gelmesi
- Yüzde şişlik ve asimetri
Yukarıdaki belirtilen şikayetlerin varlığı çene eklemi hastalıkları bir işareti olabilir.
Hastalığın Çeşitleri Nelerdir?
- Çene kilitlenmesi ve çene çıkıkları
- Travmalara bağlı oluşan kırıklar
- Çenenin doğuştan olan hastalıkları (Eksik gelişmiş eklem yapılanması)
- Çenenin tümöral hastalıkları
- Çeneyi etkilemekte olan romatizmal, iltihabı, nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar
- Çene fonksiyon bozuklukları(Ağrılı çiğneme, kısıtlı ve kayarak açılma)
Çenenin Sağlıklı Çalışmasını Engelleyen Etkenler Nelerdir?
- Tek tarafta çiğneme, diş sıkma, diş gıcırdatma
- Çene ve yüzü etkileyen kazalar, spor yaralanmaları
- Eklem ve çevresini etki eden tümörler, sistemik hastalıklar (İltihaplı romatizma vb.)
- Uzun süren diş tedavileri, anestezide çenenin aşırı zorlanması
- Sert cisimleri ısırma, sakız çiğneme, parmak emme, tırnak yeme gibi bazı alışkanlıklar
- Omuzların ve boynun öne eğilmesi (duruş bozuklukları)
- Omuzla çene arasındaki mesafede telefon tutmak
- Bazı psikolojik rahatsızlıklar
- Doğuştan gelen eklem bozuklukları (eklemin tam gelişmemiş olması gibi)
- Dişlerin birbiriyle ilişkisini etkileyecek yükseklikte yapılan dolgu ve kaplamalar
- Tutma şekli nedeniyle çeneye baskı yapacak şekilde müzik aleti çalmak(Keman) şeklinde sıralanabilir.
Çene Eklemi Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?
- Kulak ağrısı ve çınlaması, yanaklarda ağrı, baş dönmesi
- Şakaklarda yoğunlaşmaya başlayan baş ağrısı, boyna yayılan ağrı
- Çenenin açılmasında zorluk, çene açılırken ses çıkması, çene kilitlenmesi
- Çene çıkıkları
- Ağız açılırken çenenin bir tarafa doğru kayarak açılması
- Isırma ve çiğneme fonksiyonlarında bozulma
- Dişlerin kapanmasında bozukluk
- Dişlerdeki hassasiyet, aşınma, sallanma ve kırılma görülebilir.
Hastalığın Tanısı Nasıl Konulur?
için tedavi görecek kişiler büyük çoğunluğunda muayene ile teşhis edilir. Gerekli durumlarda yapılması gereken normal grafiler, bilgisayarlı tomografi, MR (emar), eklem içini görüntüleyen endoskopik çalışmalar, sintigrafi veya PET yapılabilir.
Çene Eklemi Hastalıkları Uygulanması Gereken Tedaviler Nelerdir?
tedavinin amacı hastanın ağrısını ortadan dindirmek, çene fonksiyonlarını geri kazandırmaktır. tedavi hastalığı oluşturan nedenlere göre planlanır. Çiğneme alışkanlığı kazandırılması için (çift taraflı çiğneme), diş sıkma, gıcırdatma problemine sahip olan hastalarda gece plağı (splint) kullandırılması, ilaç tedavileri, diş problemlerinin giderilmesi, eklem ve çiğneme kaslarına yönelik fizik tedavi uygulamaları ve egzersizlerle hastaların çoğunda tedavi sağlanır. Ağrılı olgularda eklem içinin yıkanması (artrosentez) ağrıyı azaltmaktadır.
Hastanın Tedavi Sırasında Uyması Gereken Kurallar
- Hasta dişlerini iyi korumalı, ağız ve diş sağlığına önem göstermeli,
- İyi çene pozisyonuna dikkat etmeli,
- Yumuşak yemekler ile beslenmeyi tercih etmeli,
- Diş hekiminin önerdiği çene egzersizlerini yapmalı,
- Ağrı için tıbbi tedaviye uymalı, ilaçlarını düzenli almalı.
Çene Eklemi Hastalıkları Tedavi Ettirilmez İse Çene Yerinden Çıkar Mı?
Çene eklemi rahatsızlığının ilerleyen zamanlarda eklem bölgesindeki dokular ve yapılarda kalıcı olarak deformasyonlar ortaya çıkmaktadır ve çene açma kapama hareketinde eklem başı olması gereken yerden daha öne gelerek çene yerinden çıkabilir. Buradaki önemli problem çenenin yerinden çıkması değildir. Çünkü ekleme basit hareketler yaptırılarak çene kendiliğinden yerine oturtulabilir fakat asıl problem bu durumun zamana bağlı olarak sıklaşması ve şiddetli ağrılarının olmasıdır.
Çene Eklemi Hastalıkları Yarattığı Sorunlar
- Yemek yerken çene kemiğinden ses gelmesi,
- Kilitlenme ya da takılma,
- Ağrı,
- Ağız açılmasında kısıtlılık,
