Günümüzde insanların gerek genetik, gerek dış faktöreler, gerekse zamana göre ağız ve diş şekil bozuklukları meydana gelir. Bu bozukluklar dişsel ve çene ile ilgili olarak değişir. Dişlerde çarpıklık veya çenede kayma gibi bozukluklar olmaktadır. Bu bozuklukların saptanmasında ve tedavi edilmesinde ilgili bilim dalına Ortodonti denir. Diş hekimliğinin bir uzmanlık alanı olan ortodonti, bu işte uzmanlaşanlara da ortodontist denir.
Bu bozukluklar ilerlemesi halinde ileride hastaya çok büyük sıkıntılar çıkarmaktadır. Bu yüzden ortodonti bölümüne en kısa zamanda muayene olmak gerekmektedir. Ortodontik bozukluklar birçok nedenle oluşmaktadır. Bu nedenler geçirilen bir kaza, küçüklükte çok biberon ve emzik kullanımı ve ayrıca geç düşen süt dişler, çenenin önde konuşulması gibi nedenler bu bozukluklara neden olabilmektedir. Bir diğer etkinsiz neden ise genetik olan bozukluklardır
Ortodonti gerek genetik gerekse konjetinal nedenlerle dişlerin ağız içinde normalden farklı şekil ve konum bozukluklarıyla birlikte görülen dişsel ve çenesel bozuklukların tedavi edildiği diş hekimliği bilim dalıdır. Başlangıçta estetik kaygılarla yapılmaya başlansa da günümüzde kapsadığı alanlar genişlemiş ve hem estetik hem fonksiyon hem de fonasyon açısından bir gereklilik haline gelmiştir.
Ağzınızda bulunan her türlü mal okluzyonun bir dengesi vardır. İşte ortodonti bu dengeyi değiştirerek yeni ve daha doğru bir denge kurar.
Geç kalınmaması gereken durumlar
- Dengeli olamayan yüz ve çene yapısı
- Ağızdan solunum
- Parmak emme, tırnak yeme, yanak ve dudak ısırma
- Uzun süre biberon ve emzik emme
- Çiğneme ve konuşmada zorlanma
- Aşırı ilerde ya da geride konumlanan çene yapısı
- Önde konumlanmış dişler (fırlak)
- Gömük dişler ya da yanlış yerde konumlanmış dişler
- Süt dişlerinin erken ya da geç kayıpları
- Alt ve üst dişlerin hiç temas etmemesi ya da aşırı biçimde temas etmeleri
- Ortodontik tedavilerin süresi 6 ay ile 36 ay arasındadır.
- Apareylere (braketler) alışma süresi 7-10 gündür.
- Ortodontik tedaviler kesinlikle bir ortodonti uzmanına yaptırılmalıdır.
- Aktif ortodontik tedaviler 9-14 yaşları arasında başlamaktadır.
- Ortodontik tedavilerin uygulama seansları kesinlikle ağrısızdır.
- Tedavi sürecinde daha estetik bir gülümsemeye sahip olmanız için metal yerine şeffaf teller kullanılabiliyor
- İyi bir ağız hijyeni sağlanamadığı takdirde braketlerin etrafına yiyecek artıklarının birikmesiyle dişlerde çürükler oluşabilir.
- Braketler takıldıktan sonra kırılmalarına yol açacak her türlü sert gıdadan kaçınılmalıdır. Ön dişlerle yiyecekleri koparmamalıyız.
- Tellerin görünmesinden hoşlanmayanlar için Lingual teknik denilen dişlerin iç yüzeylerine de takılan ya da şeffaf olan braketler de vardır. Ancak bu teknikle tedavi süresi daha uzun sürer.
- Ortodontik tedaviler sonrasında pekiştirme tedavisi yapılmazsa dişler eski haline dönebilir.
Ortodontik sıkıntılar her hastanın başına gelebilecek normal bir durumdur. Her hasta genetik veya çevresel sıkıntılar olabileceği gibi geçmiş yaşantısındaki bir sıkıntıdan dolayı ortodontik bir kusura yakalanabilir ve diş kliniklerinin ya da hastanelerin ortodonti bölümüne gidebilir. Bu hastaların tedavisine ve yardımına da ortodonti doktorları yetişmektedir. Ortodonti doktorları, diş doktorlarından farkı iki doktorda dişçilik bölümünden mezun olur fakat uzmanlık olarak 4 yıl daha ortodonti okunmasıyla ortodonti doktoru olunur.
Peki, bahsettiğimiz bu sıkıntıları ortodonti doktorları nasıl tedavi eder? Öncelikle tedaviye gelen hastanın ne sıkıntısı olduğunu anlamak ve bu sıkıntıya uygun tedavi yolunu geliştirmek için önce genel bir muayene yapılır. Çarpık sıkışık dişleri de belirlemek adına yapılan muayenenin ardından gerçek verileri saptamak ve sıkıntıları geniş çaplı görebilmek için hastanın ağız röntgeni çekilir. Daha sonra alınan röntgen sonuçları ile birlikte sıkıntının türüne göre tedavi süreci planlama başlar.
Örneğin diş teli takılacaksan gün verilir ve diş teli takılır fakat daha büyük diş problemleri veya çene problemleri söz konusuysa ortodonti cerrahisine başvurulur. Bu sıkıntılar çene kayıklığı, diş çekimi ve zorlu diş teli takımı gibi ameliyatlık anestezi gereken operasyonlardır. Bu konuda da konunun ciddiliğine ortodonti doktoru karar verecektir. Ama gelişen teknoloji ve tıpta gelişen teknikler sayesinde problem ne olursa olsun bir tedavi vardır ve bu tedavi acısız ve hızlı bir şekilde gerçekleşecektir.